فعالیت 6-1:

 باکتری های خاک را روی محیط کشت حاوی اگار و نشاسته کشت می دهیم، پس از چند روز در محل هایی که باکتری رشد کرده اند نشاسته مصرف می شود که این موضوع را با ریختن محلول ید (لوگل) می توان اثبات نمود.چون یدبا نشاسته به رنگ آبی تیره دیده میشود.

همکاران محترم باید توجه داشته باشند در این آزمایش و آزمایشهای مشابه که میکروب ها کشت داده می شوند، برای جلوگیری از آلودگی محیط با میکروب های بیماری زا، لازم است نکات ایمنی زیر دقیقاً مورد تو3ه قرار گیرند:

محیط کشت و ظروف مورد استفاده، قبل از استفاده شدن سترون شوند.

پس از کشت میکروبها، در ظرف را ببندید و آن ها را در محیط دربسته قرار دهید.

پس از رشد میکروبها، برای تشخیص آنها، کنار شعله کار کنید و اگر آن را روی لام قرار می دهید چندبار لام را از داخل شعله عبدور دهید تا میکروب ها کشته شوند.

پس از مطالعه برای سترون کردن لام ها و محیط های کشت، ابتدا لام ها را در الکل قرار دهید و سپس همراه با محیط های مصرف شده در یک ظرف سوراخ دار، داخل ظرف زودپز بگذارید، به طوری که آب داخل زودپز تا زیر این ظرف بالا بیاید. پس در زودپز را ببندید. ان را نیم ساعت بجوشانید و پس از آن مواد را در چاه دست شویی بریزید. ظرف را 24 ساعت از ماده سفید کننده پر کنید و با مایع ظرفشویی بشویید و تاحد امکان برای تهیه غذا از آن استفاده نکنید.

برای تهیه محیط کشت اگر اگار موجود نباشد می توان از یک گرم ژلاتین در 100 سی سی آب مقطر استفاده کرد و لی باید توجه داشت که این محیط در دمای بیش از c 240 ذوب می شود.

پس از کشت میکروب های خاک، با ریختن محلول یددار (لوگل) یا محلولی معروف به بتادین – که در داروخانه ها موجود است- رنگ محیط در نقاطی که باکتری ها رشد کرده اند، تغییر نمی کند- چون

باکتری ها نشاسته را مصرف کرده اند- اما در سایر نقاط، رنگ محیط کشت بسته به نوع نشاسته ی به کار رفته تغییر می کند؛ آن که دارای لوگل است از آبی تا قهوه ای و آن که دارای بتادین است از قهوه ای تا بنفش.

 فعالیت 7-1

1. با توجه به آنچه که دانش آموزان در این فصل آموخته اند، می توان گفت: گوناگونی جانوران به دلیل گوناگونی در مولکول های زیستی بدن آنها و به ویژه پروتئین ها و DNA ی بدن آنهاست. تفاوت پروتئین ها نیز ناشی از نوع اسیدهای آمینه، ترتیب و تعداد آن هاست.

2. مثلاً با توجه به شکل 10-2 صفحه ی 20، می توان انواع پیوندهای موجود بین عناصر موجود در این مولکول (O,N, H, C) و تعداد آن ها را مشخص کرد.

3. پلی اتیلن که در ساخت وسایل پلاستیکی به کار می رود. ازمونومری به نام اتیلن (CH2=CH2) ساخته می شوند. P.V.C که در ساخت لوله های انتقال آب، فاضلاب و ... به کار می رود از کلرید وینیل ساخته

می شود. تفلون نیز پلی مر تترافلئور اتیلن است که در ساختن ظروف نچسب به کار می رود.

توجه: لازم به ذکر است که این پرسش برای آشنایی دانش آموزان مطرح شده و حفظ اسامی و فرمول ها مورد نظر نیست.

4.

5. چون همه ی آن ها در آب حل نمی شوند. (آب گریزاند) اما در حلال های آلی محلول هستند.

6. الف) محلی در مولکول آنزیم که پیش ماده به آن متصل شود.

ب) هر آنزیم واکنش خاصی را به راه می اندازد چون پیش ماده ی خاصی است که می تواند در جایگاه فعال آنزیم قرار گیرد.

7. پنجاه مولکول آب

8. پایداری مولکول در حالتی که پیوند دوگانه (یا سه گانه) وجود دارد کمتر است. در نتیجه شکستن آن راحت تر است.

 پاسخ فعالیت های فصل دوم

 فعالیت 1-2:

با انجام این فعالیت، دانش آموز می تواند مستقلاً با میکروسکوپ کار کند.

 فعالیت 2-2:

با انجام این فعالیت، داشن آموز ضمن مشاهده و رسم شکل، اندازه گیری نمونه های میکروسکوپی را تجربه کند.

 فعالیت 3-2:

1-  بزرگ نمایی میکروسکوپ به روش های مختلف تعیین می شود. در ساده ترین روش، بزرگ نمایی برابر است با حاصلضرب بزرگ نمایی عدسی شیئی در بزرگ نمایی عدسی چشمی، بنابراین در میکروسکوپ مورد نظر حداقل و حداکثر بزرگ نمایید به ترتیب عبارت اند از: برابر 400= 40 * 10 و برابر 100= 10 10*.

2-  برای محاسبه ی اندازه ی تصویر، اندازه ی نمونه را در بزرگ نمایی مورد استفاده ضرب می کنیم؛ بنابراین حداقل و حداکثر طول نمونه مورد نظر به ترتیب عبارت اند از:

Mm 200= 5/0 x 400                 و           mm 50= 5/0 x 100

برای تهیه مقیاس اندازه ی واقعی نمونه را بر اندازه ی تصویر تقسیم می کنیم:

در مطالعات زیستی گاه به تعیین اندازه ی نمونه مورد نیاز است. در صورت وجود مقیاس می توان از روی تصاویر، اندازه واقعی نمونه را تعیین کرد.

 فعالیت 4-2:

8. چون پیاز اندام زیرزمینی است و تحت تأثیر نور قرار نداشته است.

11. کلروپلاست فراوان- برگ خزه اندام هوایی است  در حضور فتوسنتز می کند.

14. به دلیل فراوانی کلروپلاست ها در برگ خزه.

15. می توانی خزه را برای مدتی در تاریکی رویش دهیم تا برگ ها سبزینه ی خود را ازدست دهند و سفید شوند.

 فعالیت 5-2:

1. در هر دو، تبدیل انرژی صورت می گیرد و ATP ساخته می شود و تفاوت آنها در این است که انرژی شیمیایی در کلروپلاست ذخیره شده و در میتوکندری آزاد می شود.

2. تقسیم کردن غشای درون سلول به قسمتهای مختلف و ساخت، ذخیره و ترشح مولکولهای زیستی.

3. پانصد سلول،

 4. وجود کلروپلاست در عکس «الف»، میتوکندری و دیواره ی سلولی در عکس «3» نشان می دهد این عکس ها مربوط به لوبیا هستند که یوکاریوت است و عکس های «ب» و «د» به علت این که تنها دارای دیواره غشا و ریبوزوم هستند و اندامک های دارای غشا ندارند، مربوط به باکتری هستند که پرکاریوت است. عکس «هـ»

به دلیل داشتن هسته و شبکه آندوپلاسمی زیر مربوط به موش است

5-  نتیجه می گیریم با دو برابر شدن شعاع، نسبت سطح به حجم سلول نصف می شود.

 فعالیت 6-2

1. الف) به علت پژمردگی، غلظت در داخل سلو.ل زیاد است، فشار اسمزی آن بالاست و آب بر اساس اسمز به داخل سلول ها نفوذ می کند و مو3ب شادابی برگ ها می شود.

ب) در محیط خارج، افزایش غلظت ناشی از افزودن شکر موجب افزایش فشار اسمزی در خارج و خروج مایعات داخلی بر اساس اسمز می شود.

2. لایه ی چربی ای که از ترشح غدد چربی پوست به وجود آمده، آن را نسبت به آب غیر قابل نفوذ می کند. و بافت پوششی چند لایه سطحی ترین لایه سلولهای مرده که پروتئین کراتین دارند که نسبت به آب مقاوم است.

3. هر دو آب را از دست می دهند؛ چون غلظت و فشار اسمزی در خارج بیش تر از داخل سلول است اما سرعت خروج آب از گلبول قرمز بیش تر است؛ چون سلول گیاهی روی غشای خود دارای دیواره و نیز در داخل سلول دارای واکوئل است. از طرفی، گلبول قرمز کاملاً چروکیده می شود و در صورتی که شکل گیاهی به علت وجود دیواره تغییر نمی کند و فقط شادابی و تردی خود را ازدست می دهد.

 فعالیت 7-2:

1. ریبوزوم پروتئین را می سازند، فرضیه ای که می توان ارائه داد این است که ریبوزوم های سلول های بدن ما با ریبوزوم های سلول باکتری تفاوت دارند. آنتی بیوتیک به دو روش با باکتری مبارزه می کنند. انواعی از آنها از تشکیل دیواره ی سلولی باکتری ها جلوگیری می کنند و بعضی از آن ها بر روی ریبوزوم های باکتریایی و در نتیجه پروتئین سازی تأثیر منفی می گذارند. اگرچه ریبوزوم های باکتریایی و انسانی با هم تفاوت دارند اما مصرف دوز بالای آن ها بر ریبوزوم های سلول های انسان نیز تأثیر منفی می گذارند.

2- چون میتوکندری انرژی تولید می کنند، بنابراین در سلول هایی که فعالیت بیش تری دارند تعداد میتوکندری ها نیز بیش تر است. تعداد میتوکندری متناسب با فعالیت متابولیک سلول است. سلول

ماهیچه ای، قلبی، سلول های لوله های کلیوی و کبد از مواردی هستند که تعداد میتوکندری آن ها زیاد است.

3. عامل اساسی در به دست آوردن یک تصویر خوب از میکروسکوپ قدرت تفکیک است. قدرت تفکیک بیان کننده ی کوچک ترین فاصله ای است که دو ذره از یکدیگر قابل تشخیص اند. قدرت تفکیک این میکروسکوپ یک نانومتر است. یعنی با این میکروسکوپ می توان ذراتی را که فاصله ی آن ها از هم تا یک نانومتر است به صورت دو ذره ی 3دای از هم درید.

4.خیر، مثلاً آرکی باکترها Archaebacteria قادر به تحمل وضعیت نامساعد محیطی هستند. هالوفیل ها Halophiles (گروهی از آرکی باکترها) در حوضچه های نمک گیری زندگی می کنند، هم چنین گروه دیگری از آرکی باکترها (Thermoacidophiles) دمای c 800 و PH=20  را می توانند تحمل کنند.

باکتری کلستریدیوم بوتولینوم بی هوازی است و می تواند در کنسروهای مواد غذایی رد شرایط کاملاً بی هوازی رشد کند و سم کشنده ای بوتولنیوم را تولید کند.

باکتری ها قدرت تولید مثل بالایی دارند و معمولاً از طریق تقسیم دوتایی که نوعی تولید مثل غیر جنسی است تکثیر می شوند و در مدت کوتاهی از یک سلول باکتری انبوهی سلول تولید می شود.

5. شکل 1: الف) غشاء هسته                         ب) ریبوزوم بر سطح شبکه آندو پلاسمی

شکل 2: الف)تاژک                       ب) DNA حلقوی                          ج) دیواره ی سلولی                         د) غشاء پلاسمایی

شکل 3: الف) جسم گلژی                             ب) میتوکندری                 ج) شبکه ی آندوپلاسمی زبر

شکل 4: الف) دیواره سلول گیاهی   ب) غشاء هسته.

پاسخ فعالیت های فصل سوم:

 فعالیت 1-3:

در انجام این فعالیت می توان روپوست تحتانی برگ گیاهان مختلف مثل تره و کاهو را جدا و پس از رنگ آمیزی با لوگل، سلول های اپیدرم و هسته های آن ها و سلول های روزنه و ویژگی های آن را مشاهده کرد.

 فعالیت 2-3:

در این فعالیت پارانشیم مشاهده می شود در گوجه فرنگی حاوی کروموپلاست فراوان است. می توان پارانشیم گیاهان دیگر، مثل غده سیب زمینی و آمیلوپلاست های خل آن را با لوگول مشاهده کرد.

 فعالیت 3-3:

ابتدا بافت های تهیه شده، داخل الکل یا سایر محلول های تثبیت کننده قرار داده می شوند و پس از 24 ساعت، برش گیری صورت می گیرد و نمونه ها به صورت ساده یا مضاعف رنگ آمیزی می شوند. در رنگ آمیزی ساده از یک نوع رنگ استفاده می شود؛ مثلاً فوشین دیواره ی بافت ها را قرمز می کند که در این حالت تشخیص بافت ها بر اساس ضخامت دیواره سایر مشخصات بافتی امکان پذیر است. بلودومتیلن به صورت محلول رقیق در مدت نیم تا یک دقیقه چوب، چوب پنبه و کوتین را آب رنگ می کند.

در رنگ آمیزی مضاعف از دو رنگ بلودومتیلن و کارمن زاجی استفاده می کنیم؛ ابتدا برش های تهیه شده را به مدت 15 دقیقه در آب ژاول قرار می دهیم و به مدت 5 دقیقه داخل اسید استیک 5% می گذاریم تا آب ژاول خنثی شود. البته پس از دو مرحله، آن ها را با آب مقطر شست و شو می دهیم. سپس به مدت چند ثانیه داخل بلودو متیلن رقیق می گذاریم (حدود 30 ثانیه) و پس از شست و شو به مدت 15-10 دقیقه داخل کارمن زاجی می گذاریم. بعد از شست وشو با آب مقطر، آن ها را مشاهده می کنیم. می بینیم که بافت های سلولزی قرمز و بافت های چوبی و چوب پنبه ای سبز مایل به آبی می شوند.

پاسخ های فعالیت فصل چهارم

 فعالیت 1-4:

1. پیچ و تاب خوردن لوله ی گوارش موجب افزایش سطح لوله و در نتی3ه، افزایش گوارش و جذب می شود. اگر این لوله مستقیم بود، مسافتی که غذا طی می کرد کوتاه می شد و گوارش و جذب به خوبی انجام نمی گرفت.

2. الف) پتیالین موجود در بزاق، نشاسته را به مالتوز تبدیل می کند طعم مالتوز شیرین است.

ب) زبان کوچک هنگام بلع، راه حفرات بینی را می بندد.

3. با از بین رفتن چین خوردگی های درون معده، سطح 3ذب کاهش می یابد میزان 3ذب مواد غذایی کم می شود، در نتیجه، غذای کافی برای انجام فعالیت ها به بدن جانور نمی رسد و او از ذخایر بدن خود استفاده می کند و لاغر می شود.

4. در سه لوله ی آزمایش یک سانتی متر مکعب محلول نشاسته 5% درصد می ریزیم. پس از شستن دهان مقداری بزاق تهیه می کنیم و در لوله ی آزمایش دیگر می ریزیم. سپس با جویدن یک نوار لاستیکی مقداری بزاق تهیه نموده و در لوله آزمایش پنجم می ریزیم. به یکی از لوله های محتوی نشاسته یک سانتی مترمکعب بزاق قبل از جویدن و به دیگری، یک سانتی مترمکعب بزاق پس از 3ویدن اضافه می کنیم. پس از به هم زدن لوله ها دقیقه صبر می کنیم، می بینیم رنگ محلولی شاهد که فقط حاوی نشاسته بوده- بسته به نوع نشاسته- آبی تا قهوه ای می شود. رنگ ایجاد شده در لوله محتوی نشاسته و بزاق قبل از جویدن، از لوله شاهد کم تر اما از لوله ی سوم بیش تر است و رنگ لوله ی سوم که حاوی بزاق پس از جویدن است و از بقیه لوله ها روشن تر است که نشاسته ی هضم بیش تر نشاسته و در نتیجه، وجود آنزیم بیش تر در زباق پس از جویدن است.

5. کیسه ی گوارشی در جانورانی که ساختاری ساده و جثه ای کوچک دارند، دیده می شود. تقریباً همه سلول های بدن آن ها در ارتباط با کیسه گوارشی تنها گوارش جزئی و توزیع غذا را بین سلول ها انجام می دهد و ادامه گوارش در سلول ها انجام می شود و مواد باقی مانده از محل ورود خارج می شوند. در حالی که در جانوران بزرگ جثه، گوارش درون سلولی دیده نمی شود و بسیاری از سلول ها با لوله گوارش ارتباط ندارند؛ بنابراین گوارش کامل مواد غذایی در لوله گوارش انجام می شود که این عمل طی مراحلی در بخش های مختلف لوله ی گوارش که بلند و پیچ خورده است، صورت می گیرد و باقیمانده ی مواد از انتهای لوله گوارش خارج می شوند؛ چون امکان برگشت آن ها به مبدأ وجود دارد.

6. الف) باید هم چنان که از ابتدا به انتهای بدن به پیش می رود، از مواد گوارش نشده به مواد کاملاً گوارش شده و در انتها به مواد دفعی برسد.

ب) بله، در حلقه ی سوم فقط قندها به مقدار کم تجزیه شده اند که مشابه دهان است. در حلقه ی پنجم، قندها بعضی از چربی ها و تا حدی پروتئین ها تجزیه شده اند که مشابه معده است. در حلقه ی هفتم، همه مواد آلی به واحدهای سازنده ی خود تجزیه شده اند که مشابه روده ی کوچک است و در حلقه ی نهم، مواد غیر قابل گوارش و آب فراوان دیده می شود که مشابه ابتدای روده ی بزرگ است. در حلقه ی آخر، مواد غیر قابل گوارش و آّب به مقدار کم دیده می شود که مشابه روده بزرگ است و آب گیری در آن انجام شده است.

 فعالیت 2-4:

الف) چون هدف این است که تأثیر o2 را بررسی کنیم، پس سایر عوامل باید ثابت باشند در غیر این صورت، مثلاً تغییر دما می تواند بر سرعت فعالیت ها از جمله جذب یون برم موثر باشد.

ب) وجود O2، میزان جذب یون برم را ده برابر افزایش داده است، بنابراین O2 برای جذب این یون لازم است و نشان دهنده ی لزوم مصرف انرژی برای این انتقال است.

ج) جذب یون ها از طریق ریشه، به صورت فعال و با مصرف انرژی صورت می گیرد. وجود O2 برای تامین انرژی ضروری است.

   فعالیت 3-4:

برای انجام این فعالیت می توانید داشن آمزوان را به مقایسه ی قطر ذرات سازنده ی خاک های مختلف، قابلتی نگهداری آب و زهکشی خاک های مختلف، قابلیت رویش گیاه در هر یک از آنها، و ... راهنمایی کنید.

 فعالیت 4-4:

در انجام این فعالیت تعداد دانه های کاشته شده باید زیاد باشد (مثلاً 20 عدد از هر کدام) با استفاده از آن ها، مواردی مثل تعداد برگ ها، طول ریشه و ساقه و ... را اندازه گیری و مقایسه می کنیم. البته برای دقیق تر بودن آزمایش باید هر نوع دانه را در هر دو محیط مورد نظر کشت داد.

 فعالیت 5-4:

دانش آموزان ضمن انجام این آزمایش به وجود فضاهای خالی محتوی هوا در خاک پی می برند و ذرات سازنده ی خاک را از یکدیگر جدا می کنند.

 فعالیت 6-4:

1. سطح آب پایین می رود و هوا خارج می شود. اختلاف سطح آب قبل و بعد از تکان دادن نشان دهنده ی مقدار هوای موجود در خاک است.

 ۲. پس از مصرف کردن نشان دهنده ی مقدار آب موجود در آن است.

ج. اختلاف وزن اولیه ی خاک و وزن خاک پس از سوزاندن نشان دهنده ی میزان هوموس موجود در خاک است.

پاسخ فعالیت های فصل پنجم

 فعالیت 1-5:

1. عدد حاصل، ظرفیت واقعی رانشان نمی دهد، زیرا همیشه بین نیم تا یک لیتر هوا در شش ها باقی می ماند.

2. کافی است با اندکی تمرین، از طریق لوله عمل دم (به تنهایی) انجام داده شود. بدیهی است که عمل بازدم نیز معادل دم خواهد بود.

 فعالیت 2-5:        

1. ششها: بادکنک ها؛ نای: لوله ی شیشه ای دو شاخه؛ نایژه ها: هر یک از شاخه های لوله ی شیشه ای؛

دنده ها: شیشه؛ دیافراگ: صفحه ی لاستیکی یا پلاستیکی.

2. بادکنک پر از هوا می شوند.

ج. الف) حجم افزایش و فشار آن کاهش می یابد.

ب) با پایین آمدن صفحه ی لاستیکی و افزایش حجم داخل ظراف، فشار داخل ظرف نسبت به خارج آن کمتر می شود و به این ترتیب هوای خارج، وارد بادکنک ها شده و آن ها پر از هوا می شوند.

3) ماهیچه های بین دنده ای (به خصوص خارجی)

 فعالیت 3-5:

الف) انتهای لوله بلند متصل به لوله مرکزی، داخل مایع طرف «ب» قرار دارد، بنابراین هنگام دم، مایع بر اثر مکش ایجاد شده وارد این لوله می شود و هوا از لوله ی کوتاه متصل به لوله ی مرکزی وارد می شود. البته این هوا از خارج از طریق «لوله ی بلند» ظرف «الف» وارد این ظرف می شود. هنگام بازدم هوای ظرف «الف» راهی برای خروج ندارد، پس هوای زیادی وارد این ظرف نمی شوند. در حالی که هوا از طریق لوله ی بلند وارد مایع ظرف «ب» شده و در نهایت، به سویله ی لوله ی کوتاه ظرف «ب» خارج می شود.

ب) هنگام دم از انتهای لوله بلندی داخل ظرف «الف» و هنگام بازدم از انتهای لوله ی بلند داخل ظرف «ب» حباب خارج می شود و در ظرف مربوط به لوله ی هوای بازدمی (ظرف «ب») که حباب های هوا از آن خارج می شوند.

ب) پایین ٬ تغییر رنگ در ظرف «ب» مشاهده می شود.

ج)  پایین،  بله هوای بازدمی به ظرف «الف» نیز وارد می شود – البته به مقدار کم- این هوا مستقیماً وارد مایع نمی شود و تنها با سطح آن تماس می یابد، در نتیجه تغییر رنگ کندتر و به صورت تدریجی ایجاد می شود.و با گذشت زمان تغییر رنگ در ظرف «الف» نیز مشاهده می شود.

پاسخ فعالیت های فصل ششم

 1-6:

تشریح قلب «گوسفند» به طور معمول در اغلب دبیرستا نها این تشرح انجام می شود. دستور کار توضیح داده شده در کتاب خوانده شود.

 فعالیت 2-6

انجام این فعالیت برعهده دانش آموزان است. فقط شمارش تعداد ضربان قلب در شرایط مختلف مورد نظر است.

 فعالیت 3-6:

1. الف) این تغییر ناشی از ضربان متناوب قلب است. فشار خون با انقباض بطن ها افزایش یافته و با انبساط آن ها کاهش می یابد.

ب) هر عاملی که تعداد ضربان های قلب را افزایش دهد (تحریک اعصاب سمپاتیک، هیجان، ورزش و ...)

2. الف) نیروی حاصل از انقباض بطن چپ باید بتوانند خون را در تمام بدن به گردش درآورد اما بطن راست فقط خون را برای شش ها می فرستد.

ب) فشار خون در سرخرگ ها بسیار بیشتر از سیاهرگ ها است. پس دیواره ی سرخرگ ها باید ضخیم تر باشد تا تحمل فشار خون بالا را داشته باشد. ماهیچه های دیواره سرخرگ ها در تنگ و گشاد شدن دهانه سرخرگ نقش اساسی دارند از طرفی دیواره سیاهرگ ها در حرکت خون سیاهرگی دخالت ندارند و باید نازک باشند تا عواملی مثل تلمبه ی ماهیچه ای به جریان خون در آن کمک کنند.

3) تبادل مواد بین خون و سلولهای بدن (مایع میان بافتی) به راحتی امکان پذیر می شود.

د) از بازگشت خون به پائین بدن جلوگیری می کند (حرکت یک طرفه خون به سمت قلب)

3. با ایجاد برش های عرضی در سرخرگ ها و سیاهرگ ها، حلقه هایی ایجاد کرده و آن ها را باز می کنیم. طول اولیه ی قطعات سرخرگی و سیاهرگی را اندازه می گیریم. یک سمت آن ها را ثابت نگه داشته و به سمت دیگر وزنه می آویزیم و تغییر طول را اندازه می گیریم به تدریج وزن وزنه ها را افزایش می دهیم و توانایی انبساط و برگشت پذیری رگ ها را بررسی می کنیم.

 4. الف) 90 برابر                           

ب) سرخرگ ها مسیر انتقال خون هستند و با توجه به نیاز اندام ها باید خون را سریع منتقل کند. چون خون کمی در آن ها جریان دارد ولی چون مویرگ ها محل تبادل مواد هستند، سرعت حرکت خون باید در آن ها کاهش یابد تا تبادل ممکن شود. از طرفی وسعت زیاد مویرگ ها موجب می شود که سرعت خون وارد شده به آن ها کاهش یابد.

3) مویرگ ها دیواره نازکی دارند که ممکن است با جریان سریع خون پاره شوند. از طرفی اگر جریان خون سریع باشد، ترواش افزایش می یابد و مواد زیادی از خون خارج می شود و میزان تبادل کاهش می یابد.

5. الف) به طور کلی میزان فشار خون در ساعت 2 صبح از سایر اوقات کم تر است و به تدریج افزایش می یابد، معمولاً نزدیک ظهر به حداکثر میزان می رسد و دوباره کاهش می یابد، در بعدازظهر کمی افزایش یافته و در ساعت 2 صبح دوباره به کم ترین میزان می رسد.

ب) بله، با همین روش ناهماهنگی و اختلال در طپش قلب مشخص است اما جزئیات ناهماهنگی در ضربان تشخیص دادنی نیست.

3) کم ترین زنش ساعت 2 صبح شنبه و بیش ترین زنش نزدیک ظهر چهارشنبه مشاهده می شود.

د) ضربان قلب در روز شنبه پس از استراحت پایان هفته تا حدوی تعادل می یابد و آرام می زند و ساعت 2 صبح که شخص به طور معمول در حال استراحت است. به کم ترین میزان خود می رسد اما چون چهارشنبه آخرین روز کاری هفته است و هنگام ظهر یا نزدیک آن فعالیت بدنی افزایش نشان می دهد، پس ضربان قلب نیز افزایش می یابد.

 فعالیت 4-6

در این فعالیت دانش آموز را متوجه موارد زیر کنید:

جریان سریع خون در سرخرگ های کوچک.

تعداد زیاد مویرگ ها که حالت مشبک دارند.

در صورت امکان گلبول های قرمز خون

 فعالیت 5-6:

  ج) این سطح وسیع موجب افزایش سطح تماس O2 با گلبول های قرمز و در نتیجه افزایش ظرفیت حمل O2 چون می شود.

2. با خروج بیش از دو لیتر خون از بدن از یک سو فشار خون کاهش می یابد و خون رسانی به نقاطی از بدن صورت نمی گیرد و از سوی دیگر، میزان گلبول های قرمز و پلاسما بسیار پایین می آید و در اثر انتقال، گازها و مواد در بدن به شدت کاهش می یابد و موجب مرگ سلول های زیادی در بدن می شود.

3. در ارتفاعات، فشار هوا کاهش می یابد برای جبران این مسئله باید تعداد گلبول های قرمز خون بیش تر شود تا ظرفیت حمل O2 افزایش یابد و در نتیجه، اکسیژن رسانی منایب با بافت ها انجام گیرد.

 فعالیت 6-6

1. میکروسکوپ هایی که موجب عفونت و درد دندان شده اند، در گره لنفی به دام افتاده اند. در این محل بین بدن و باکتری مبارزه صورت می گیرد و موجب تورم می شود.

2. رگ های سر و صورت که – بسیار زیادند- از این ناحیه می گذرند، بنابراین لنف این منطقه از سایر نقاط بدن بیش تر است وبه علاوه به دلیل نزدیکی دهان به این ناحیه و ورود بسیاری از میکروب ها به حلق، به گره لنفی فراوانی در این ناحیه نیاز است.

 فعالیت 7-6:

1. کاغذ کلرید کبالت خشک را روی سطوح فوقانی و تحتانی برگ می گذاریم و برای جلوگیری از تبیخر رطوبت خارج شده از برگ آن را در محفظه ی شفافی قرار می دهیم. پس از مدتی، محل روزنه ها روی کاغذ به رنگ صورتی در می آید.

2. همین آزمایش را برای سطوح تحتانی برگ گیاهان مختلف تکرار کرده و نتایج را مقایسه می کنیم.

 فعالیت 8-6:

با انجام این فعالیت داشن آموزان درمی یابند که سرعت صعود حباب در لوله با وزش باد افزایش و نیز با قرار دادن گیاه در محیط مرطوب و نیز مالدین وازلین روی سطح برگ ها و یا قطع برگهای گیاه کاهش می یابد.

 فعالیت 9-6:

برای انجام این فعالیت باید قبلاً هماهنگی لازم با دانش آموزان انجام شده باشد تا نتیجه آزمایش در کلاس بررسی شود.

پاسخ فعالیت های فصل هفتم

 فعالیت 1-7:

الف) در این تجربه، دانش آموزان کلیه، بخش قشری، هرم های بخش مرکزی و لگنچه ا که محل ورود ادرار به میزنای است، تشخیص می دهند.

ب) در انجام این فعالیت می توان برای تکمیل کار، از لام های استفاده کرد.

 فعالیت 2-7:

در این تجربه مقدار آب نوشیده شده، تعداد دفعات دفع ادرار و حجم ادرار دفع شده، در زمان معین اندازه گیری می شوند، مثلاً دانش آموز در نظر می گیرد که طی دو روز از نوع و مقدار عذای خورده شده، میزان فعالیت بدنی و شرایط زندگی (مثلاً از نظر دما) یکسانی استفاده می کند ولی به مقادیر مختلف آب می نوشد (یعنی یک روز کم و یک روز زیاد) سپس طی هر دو روز، تعداد دفعات ادرار و حجم ادرار دفع شده را اندازه می گیرد و نتایج به دست آمده را مقایسه می کند.

 فعالیت3-7:

1. در خون ورودی به کلیه، همه ی مواد ستون «الف» و3ود دارند.

در خون خروجی، از کلیه آب به مقدار نسبی و اوره به قمدار زیاد کاهش یافته است. در خونی که به کپسول بومن تراوش می شود، همه مواد وجود دارند.

ادراری که از کلیه خارج می شود، پروتئین و گلوکز ندارند.

2. الف) حجم ادرار را کاهش و غلظت آن را افزایش می دهد.

ب) دوش آب گرم حجم ادرار را کم و غلظت را زیاد می کند و دوش آب سرد حجم ادرار را زیاد و غلظت را کم می کند.

ج) حجم ادرار را کاهش و غلظت آن را افزایش می دهد

د) حجم ادرار را کاهش و غلظت آن را افزایش می دهد.

هـ) بر حجم و غلظت ادرار تأثیر زیادی ندارد.

و) گلوکز منجر به افزایش فشار اسمزی و کاهش ادرار می شود.

 3. الف) می توانیم نوع و میزان غذا و میزان آب خورده شده در دو روز را ثابت نگه داریم و با تغییر دما در هر روز، مقدار ادرار دفع شده را اندازه گیری کرده و با هم مقایسه کنیم.

ب) گرما و عرق کردن موجب کاهش یافتن آب خون و آب بدن می شود باز جذب آب از کلیه ها را افزایش داده و حجم ادرار را کاهش می دهند.

 فعالیت 4-7:

1. پلی مری است با منافذ ریز که گلبول های خون و پروتئین های درشت پلاسما نمی توانند از آن عبور کنند.

2. اهمیت مسئله در این است که میزان مواد مفید و غیر زاید خون ثابت می ماند و کاهش نمی یابد، یعنی از دفع مواد ضروری جلوگیری می شود.

علت جریان دائمی و تعویض محلول دیالیز این است که با گذشت زمان مقدار مواد دفعی وارد شده به این محلول افزایش می یابد. با این افزایش، انتشار مواد زاید از خون به محلول دیالیز کاهش می یابد و تصفیه خون به خوبی انجام نمی شود.

3. باید برای تکمیل آن سرمایه گذاری کرد، اما برای کارهای اساسی تر مثل پیش گیری از ابتلا به از کار افتادگی کلیه، سرمایه گذاری بیشتری لازم است.

4. این سوال پاسخ باز است. دانش آموزان ممکن است پاسخ های مختلف و پیشنهادهای به جایی مطرح کنند که لازم است همه موارد صحیح مود توجه قرار گیرند.

 فعالیت 5-7:

1. اگر محیط داخلی بدن به سمت اسیدی شدن برود، کلیه ها دفع یون های هیدروژن را بیش تر می کنند و اگر به سمت قلیایی شدن پیش برود دفع یون های بیکربنات بیشتر می شود.

2. بخش قشری: کپسول بومن، لوله ی پیچ خورده ی نزدیک، لوله پیچ خورده ی دور.

بخش مرکزی: قسمت اعظم لوله هنله

3. در مورد پاسخ به این سؤال می توانید از دانش آموزان بخواهید که اطلاعاتی را که جمع آوری کرده اند در کلاس ارائه دهند. به مواردی از قبیل آشامیدن کافی آب و مایعات، محافظت در برابر ضربه رعایت بهداشت فردی و دفع به موقع ادرار، پرهیز از مصرف خودسرانه ی داروهای مانند ویتامین ها و شربت معده، داشتن رژیم غذایی مناسب و پرهیز از خوردن غذاهای شور و پر چرب، ...

4. شش ها که CO2 دفع می کنند و غده های عرق که آب و املاح دفع می کنند.

5. انجام عمل بازجذب در این شبکه ی مویرگی مانع از دفع بسیاری از مواد مورد نیاز می شود.

 پاسخ فعالیت فصل هشتم

 فعالیت 1-8:

الف: انقباض ماهیچه ی 1 موجب نزدیک تر شدن به لگن می شود البته به صورت حرکت مختصر و سریع

انقباض ماهیچه ی 2 ران را به سمت داخل بدن می کشد. این ماهیچه بر خلاف ماهیچه 5 عمل می کند.

انقباض ماهیچه ج موجب خم شدن ران به سمت لگن و بلند شدن پا می شود.

انقباض ماهیچه 4 موجب حرکت کف پا به سمت جلو می شود. این ماهیچه بر خلاف ماهیچه ی 7 عمل می کند.

انقباض ماهیچه ی 5 موجب حرکت ساق به سمت ران و به سمت خارج بدن می شود.

انقباض ماهیچه ی 6 موجب کشیده شدن ران به عقب – البته به مقدار کم- و حرکت مختصر پا به عقب می شود.

انقباض ماهیچه های 7 موجب قرار دادن کف پا در امتداد ساق پا و خم شدن ساق به سمت ران و بلند شدن پا از زمین می شود.

ب: همه ماهیچه ها به جز ماهیچه های 1،2 و 6 در حرکت اسب به جلو نقش دارند.

ج: هر چه پاها بلندتر باشند با هر حرکت، مسافت بیشتری را طی می کنند؛ پس سرعت حرکت افزایش می یابد.

 فعالیت 2-8:

جانورانی مثل مار و دوزیستان بی پا روی زمین سر می خورند. دانش آموزان باید با تحقیق از افراد مطلع کتاب ها و غیر به پاسخ این پرسش برسند.

 فعالیت 3-8:

نوار باریک روشن در وسط نوار تیره، صفحه هنسن است که توسط خط تیره ی M به دو نیم می شود.

 فعالیت 4-8:

برای انجام این فعالیت مدل اسکلت انسان، به تصویری از آن را در اختیار دانش آموز قرار دهید.

 فعالیت 5-8:

1. انقباض ماهیچه ی X، ساعد را روی بازو خم می کند. انقباض ماهیچه های Y، ماهیچه های X را به وضع اولیه ی خود بر می گرداند و ساعد را در امتداد بازو قرار می دهد. زردپی ها ماهیچه های X و به استخوان های ساعد کتف و بازو متصل می کنند. رباط ها، استخوان ها را به هم متصل می کنند. مفصل محرک ارتباط ساعد با بازو یا بازو با کتف و به طور کلی محل ارتباط دو با چند استخوان است.

2. هنگام خم شدن ساعد روی باوز از مرکز عصبی (مغز به نخاع) که هماهنگ کننده عضلات هستند، فرمان انقباض صادر می شود، توسط عصب 1 به ماهیچه X می رسد و آن را منقبض می کند. در این هنگام ماهیچه های Y در حالت کشیده قرار می گیرد. در بازگشت ساعد به حالت اول فرمان انقباض از مرکز عصبی توسط عصب 2 به ماهیچه یY می رسد و آنر ا منقبض می کند و با توقف انتقال پیام به ماهیچه ی X این ماهیچه کشیده می شود. به این ترتیب، هماهنگی انقباض ماهیچه ها حرکت را امکان پذیر می سازد.

ج. الف) این هرم از نوع سوم است. تکیه گاه آن در یک انتها و نیروی محرک بین تکیه گاه و نیروی مقاوم قرار دارد.

ب) در این صورت طول بازوی محرک افزایش یافته و در نتیجه به نیروی کمتری نیاز است.&l

تاریخ ارسال پست: سه شنبه 28 خرداد 1392 ساعت: 15:30